57 Pars tertia de multiplicatione quattuor figurarum

Cum autem200 quattuor figuras contra quattuor quis multiplicare voluerit, describat numeros, et collocatis gradibus sub gradibus201 similibus multiplicet primam per primam et ponat, reminiscendo tamen servare decenas202 semper203 cum posuerit unitates; et multiplicet primam per secundam et primam per secundam et ponat, et primam per tertiam et primam per tertiam204 et secundam per secundam et ponat, 58 et primam per quartam et primam per quartam et secundam per tertiam et secundam per tertiam et205 ponat, et secundam per quartam et secundam206 per quartam et tertiam per tertiam et ponat, et tertiam per quartam et tertiam per quartam et ponat, et quartam per quartam et ponat207. Et sic habebit multiplicationem quorumlibet numerorum quattuor figurarum208 sive equales vel209 inequales extiterint.

59 Ad cuius rei evidentiam proponatur multiplicatio de 1234 in se ipsa, et descripto ipso numero bis multiplicetur prima per primam ut prediximus, scilicet 4 per 4: erunt 16,
1522756
1234
1234
210 et ponantur 6 super utraque 4 et retineatur 1; et multiplicentur211 4 per 3 et 4 per 3 et addantur cum 1 servato: erunt 25; ponantur 5 super utraque 3 et retineantur 2. Item multiplicentur212 4 superioris numeri per 2 inferioris et 4 per 2 et 3 per 3, et addantur cum 2 servatis: erunt 27; ponantur213 7 super utraque 2 et retineantur 2. 60 Multiplicentur214 4 per 1 et 4 per 1 et 3 per 2 et 3 per 2 et addantur hee quattuor multiplicationes cum 2 servatis: erunt 22; ponantur 2 super utrumque 1 et retineantur in manu 2; et multiplicentur 3 per 1 et 3 per 1 et 2 per 2 et addantur cum 2 servatis: erunt 12. Ponantur 2 et retineatur in manu 1, et multiplicentur 2 per 1 et 2 per 1 et addantur cum 1 servato: erunt 5, que ponantur, et multiplicetur215 1 per 1: erit 1 quod ponatur. Et sic habebitur pro summa ipsius multiplicationis 1522756.

61 De eodem216

Iterum ut intelligibilius intelligatur, multiplicatio de 2345 in 6789 proponatur. Descriptis itaque numeris, multiplicentur 5 per 9: erunt 45. Ponantur 5 et retineantur 4, et multiplicentur 5 per 8 et
proba est 6 15920205
  2345
  6789
217 9 per 4 et addantur cum 4 servatis: erunt 80. Ponatur218 0 et retineantur 8, et multiplicentur 5 per 7 et 9 per 3 et 4 per 8 et addantur cum 8 servatis: erunt 102. Ponantur 2 et retineantur in manu 10, et multiplicentur 5 per 6 et 9 per 2 et 4 per 7 et 8 per 3 et addantur cum 10 servatis: erunt 110. 62 Ponatur219 0 et retineantur 11, et multiplicentur 4 per 6 et 8 per 2 et 3 per 7 et addantur cum 11 servatis: erunt 72. Ponantur 2 et220 retineantur 7, et multiplicentur 3 per 6 et 7 per 2 et addantur cum 7 servatis: erunt 39. Ponantur 9 et retineantur 3, quibus addatur221 multiplicatio de 2 in 6: erunt 15, et ponantur 5 et 1, et sic habebitur multiplicatio dictorum numerorum, ut hic ostenditur.
  • 200autem:   om. R
  • 201sub gradibus:   om. S
  • 202decenas:   decenis α
  • 203semper:   om. α
  • 204et primam per tertiam et primam per tertiam:   et primam per tertiam et primam per tertiam et primam per tertiam R
  • 205et:   om. S
  • 206et secundam per quartam et secundam ~ tertiam per quartam et ponat:   om. R
  • 207et ponat:   om. S
  • 208quattuor figurarum:   quarti gradus S
  • 209vel:   sive R
  • 210
    1522756
    1234
    1234
    :   om. V   proba 1 add. S2
  • 211multiplicentur:   multiplicetur α R
  • 212multiplicentur:   multiplicetur R
  • 213ponantur:   ponatur α R
  • 214Multiplicentur:   et multiplicetur R
  • 215multiplicetur:   multiplicentur α
  • 216De eodem:   om. S
  • 217
    proba est 6 (proba est 6:   om. R) 15920205
      2345
      6789
    (proba est 6:   om. R) :   om. V
  • 218Ponatur:   Ponantur R
  • 219Ponatur:   Ponantur R
  • 220et:   om. F S
  • 221addatur:   addantur R

Liber Abbaci

Instrumenta

Capitulum secundum

Indice