29 De centenario⁵² cum queritur pretium de libris

Rursus si centenarium⁵³ piperis quod ponderat libras 100 subtiles, quarum unaqueque est [R:59v] uncie 12, et quelibet uncia ponderat denarios 25 de cantare, et libre 158 ex ipsis faciunt cantare 1, hoc est rotuli 100 Pisis, vendantur⁵⁴ pro libris \({3 \over 4}\) 13, et queratur quantum valent libre \({1 \over 3}\) 46. 30 Scribantur numeri ut prediximus, scilicet libre 100 in una linea cum libris⁵⁵ \({3 \over 4}\) 13 et libre \({1 \over 3}\) 46 sub libris 100⁵⁶,

⑥ £ l. 55   \({3 \over 4}\) 13 100   ⑥ d. s. £ 139 \({\phantom{1}5~~\phantom{1}7 \over 12~~20}\) 6 \({1 \over 3}\) 46

⁵⁷ scilicet merces sub merce ut superius in precedentibus fecimus; et multiplica numeros qui sunt ex adverso, scilicet \({3 \over 4}\) 13 cum \({1 \over 3}\) 46, et divide per 100, hoc est multiplica 13 per 4 et desuper adde 3 que sunt super 4: erunt 55, que pones super \({3 \over 4}\) 13. 31 Item multiplica 46 per 3 et adde 1: erunt 139, que pone super \({1 \over 3}\) 46; et multiplica 55 per 139: erunt 7645, que divide per 100 et per 3 que sunt sub virgula de 46 et per 4 que sunt sub virgula de 13, hoc est per \({1~~0~~\phantom{1}0~~\phantom{1}0 \over 2~~6~~10~~10}\), et summa que exierit erit pretium illarum librarum \({1 \over 3}\) 46.

32 Sed cum de fractionibus que veniunt super virgam non possumus cognoscere que pars vel partes sint unius libre donec multiplicemus numerum virge per denarios libre, scilicet per 240, ideo aliter fractiones virgule divisionis⁵⁸, scilicet \({1~~0~~\phantom{1}0~~\phantom{1}0 \over 2~~6~~10~~10}\), coaptande sunt; 33 videlicet de 100 in quibus divisio pervenit faciamus \({1~~\phantom{2}0 \over 5~~20}\), quia illud idem est quod \({1~~0 \over 10~~10}\), et de \({1 \over 3}\) et de \({1 \over 4}\) prescriptis faciamus tantum⁵⁹ \({1 \over 12}\), et ponatur in una virgula sic: \({1~~\phantom{1}0~~\phantom{2}0 \over 5~~12~~20}\), quod idem est quod \({1~~0~~\phantom{1}0~~\phantom{1}0 \over 2~~6~~10~~10}\); in quibus \({1~~\phantom{1}0~~\phantom{2}0 \over 5~~12~~20}\) divide 7645 et que super 20 remanserint erunt soldi, ideo quia libre denariorum est soldi 20; 34 et que super 12 ceciderint erunt denarii, ideo quia soldus [G:61v] est denarii 12; et que super reliquas⁶⁰ fractiones remanserint partes tantum unius denarii affirmabunt⁶¹. Quare si 7645 per \({1~~0~~0 \over 5~~12~~20}\) diviseris, exibunt libre \({0~~\phantom{1}5~~\phantom{1}7 \over 5~~12~~20} 6\) [S:42r] pro pretio dictarum librarum⁶² \({1 \over 3}\) 46; quod tantum est, quantum si nominatim⁶³ diceret libras 6 et soldos 7 et denarios 5.

35 Nam si ex numeris in quibus divisio pervenit \({\phantom{1}1~~\phantom{1}0 \over 12~~20}\) aptari non possint, qualiter tunc fieri debeat in sequentibus questionibus declarabimus. Sed qualiter in 12 et in 20 omnes numeri leviter dividantur ostendere procuramus. In 12 enim omnes numeri dividi possunt [F:36r] ordine eodem quo [V:35r] numeros per numeros qui sunt a binario usque in novenarium dividere docuimus. 36 Unde addiscende sunt quorumdam numerorum divisiones facte in 12: ut de 12 divisis in 12⁶⁴ reddit 1, de 24 proveniunt 2, de 36 proveniunt 3, de 48 proveniunt⁶⁵ 4, de 60 proveniunt⁶⁶ 5, de 72 proveniunt⁶⁷ 6, de 84 proveniunt⁶⁸ 7, de 96 proveniunt⁶⁹ 8, de 108 proveniunt⁷⁰ 9, ut in tabulis divisionum continetur. 37 Quod autem de quolibet numero a 120 infra super quemlibet istorum superaverit, est illud quod debemus in divisionibus numerorum scribere super illum numerum de quo supera[R:60r]verit, et copulare eum cum antecedente figura que fuerit⁷¹ in numero dividendi.