18 De mastica ad piper³⁷

Rursum cantare gerovi masticis venditur Alexandrie³⁸ bizantiis \({11 \over 24}\) 23; et carica piperis, que est³⁹ rotuli 500 forfori, valet ibidem bizantios⁴⁰ \({1 \over 9}\) \({3 \over 4}\) 51. Et quidam habet rotulos \({3 \over 5}\) 523 piperis, hoc est caricam unam et rotulos \({3 \over 5}\) 23 forfori, quos ipse vult baractare ad masticem; et quesierit quot rotulos gerovinos inde de ipso pipere habuerit. 19 Describe questionem sic, et multiplica⁴¹ \({3 \over 5}\) 523 per \({1 \over 9}\) \({3 \over 4}\) 51, que per 100, et divide summam eorum per reliquos duos numeros, scilicet per \({11 \over 24}\) 23 et per 500; que omnia sic fiunt: multiplica⁴² bizantios 23 per suam virgulam, videlicet per 24

℞ pip. b. ℞ mast. 2618 563 100 \({3 \over 5}\) 523 \({11 \over 24}\) 23           1867   500 \({1 \over 9}\) \({3 \over 4}\) 51 \({3~~4~~\phantom{1}83~~\phantom{1}6 \over 5~~5~~563~~12}\) 231

⁴³ et adde 11; erunt 563, et multiplica⁴⁴ 523 per suam virgulam: erunt 2618. Item multiplica⁴⁵ 51 per suas virgulas: erunt 1867, que pone⁴⁶ super \({1 \over 9}\) \({3 \over 4}\)⁴⁷ 51. 20 Deinde multiplica⁴⁸ 2618 per 1867, que per 100, que per ruptum qui est sub virgula de 23, videlicet per 24, et divide⁴⁹ per 563 et per regulam de 500 et per ruptos qui sunt sub virgulis⁵⁰ de 523 et de 51, hoc est per 5 et per 4 et per 9, et evitabis quod non⁵¹ multiplicabis per 100 quod diximus in multiplicatione nec divides per 100 que sunt in regula de 500, et remanebit 5 de ipsis 500 in quibus debemus dividere. 21 Item potes adhuc relinquere \({1 \over 3}\) ex divisione que est in virgula, si relinquas totidem de regula de 24 que debes multiplicare; ergo multiplicabis 2618 per 1867, que per 8 que remanent de 24, et divides summam per \({1~~0~~\phantom{5}0\phantom{3}~~\phantom{1}0 \over 5~~5~~563~~12}\)⁵²: exibunt rotuli \({3~~4~~\phantom{1}83~~\phantom{1}6 \over 5~~5~~563~~12}\) 231, ut in questione demonstratur.

22 Quod si per pensam de⁵³ 13 probare volueris, quia multiplicasti 2618 per 1867, que per 8, ideo debes accipere pensam de 2618 per 13, hoc est quod debes dividere 2618 per 13; et sic remanent 5, que multiplica per pensam⁵⁴ de 1867 acceptam⁵⁵ similiter per 13, que est 8, et erunt 40, de quibus⁵⁶ accipe⁵⁷ pensam, que est 1, que multiplica per 8: erunt 8, que serventur pro pensa summe multiplicationis. Et⁵⁸ videas⁵⁹ si pensa exeuntis summe divisionis, scilicet de \({3~~4~~\phantom{1}83~~\phantom{1}6 \over 5~~5~~563~~12}\) 231, erit similiter 8; tunc erit recta.