14 De pipere ad cuminum

Centenarium piperis valet libras 13 et cantare cumini²⁹ valet libras 3; queritur quot rotuli cumini habebuntur pro libris 342. Descripta questione, per supradicta invenies numerum prime mercis esse ad numerum secunde sicut centuplum trium ad centuplum de 13; et quia est sicut totum ad totum ita³⁰ pars ad partem, erit ergo sicut centesima centupli trium ad centesimam centupli de 13, hoc est sicut 3 sunt ad³¹ 13, ita numerus prime est ad numerum secunde. 15 Et ex hoc quidem manifestum est quod quando duarum mercium diversarum³² numerus venditionis est idem, tunc est sicut

℞ cum. £ l. pip. 1482 13 100       100 3 342

³³ numerus pretii secunde mercis³⁴ ad numerum pretii prime ita numerus prime mercis est ad numerum secunde. 16 Quare multiplicabis 342 in hac questione per 13 et divides per 3: exibunt rotuli 1482 cumini, quos pone in questione super rotulos 100. Vel secundum modum huius artis multiplicanda sunt 342 per 13 que sunt eis ex adverso, quod totum per 100 cumini; quorum trium multiplicatorum numerorum³⁵ summa est per 3 et per 100 dividenda. Unde si relinquerentur 100 ab utraque parte, remanebit tantum multiplicatio de 342 in 13 dividenda per 3, ut superius operati fuimus.

17 Et si de rotulis 342 cumini piper habere vis, pone 342 super 100 cumini et

℞ cum. £ l. pip. 342 13 100       100 3 \({12 \over 13}\) 78

³⁶ multiplica ea per 3, quod totum per 100 piperis, et divides summam per 100 cumini et per 13. Tamen evita 100 ex his, hoc est multiplica 342 per 3 et divide per 13: exibunt piperis libre \({12 \over 13}\) 78, quos pone sub libris 100 piperis.