136 Probatio suprascripte divisionis

Quam divisionem si per pensam de 13 probare voluerit, dividat prescripta 67898 per 13: remanent 12, que habeantur pro pensa. Post hec dividat471 38 ante virgam posita per 13: remanent 12, que multiplicet per 11 de virgula et desuper addat 6 que sunt super 11: erunt 138, que dividat per 13; remanent472 8, que multiplicet per 10 de virgula et desuper addat 3 que sunt super 10: erunt 83 que dividat per 13, remanent 5, que multiplicet per 8 de virgula et desuper addat 5 que sunt super 8: erunt 45, que dividat per 13; remanent473 6, que multiplicet per 2 de virgula: erunt 12, ut superius pro pensa servatum est.

137 Et cavendum est ne quis aliquam divisionem per aliquam pensam alicuius numeri existentis sub virgula divisionis unquam probare consuescat, ideo quia leviter per eam474 posset esse deceptus; quare in hac divisione prohibetur per 11 probare, quia superfluo quod remaneret de 38, vel ex475 quolibet alio numero, in 11 que sunt sub virgula multiplicato et per 11 de pensa diviso, nil superaret; unde si ipsa 38 recta non essent, non possent476 per probationem de 11 cognosci.

138 Et sciat quia in divisionibus numerorum alia restat doctrina, scilicet cum numerus dividendus aliquam habet comunitatem cum divisore, scilicet477 quod dividendus numerus dividatur integraliter per aliquem numerum vel numeros qui sint478 ex regula divisoris, tunc primum dividatur numerus per numerum compositionis quam in virgula regule479 divisoris ipse dividendus habuerit, sive maior in virgula sit480, vel481 minor; ideo quia cum ipsum per ipsum diviserit, nil ex divisione remanebit. Et ut hec apertius intelligantur, ea cum numeris in sequentibus demonstrentur.

  • 471dividat:   dividant R
  • 472remanent:   remanet R
  • 473remanent:   remanet R
  • 474leviter per eam:   per eam leviter R
  • 475ex:   om. R
  • 476possent:   possunt α
  • 477scilicet:   que R
  • 478sint:   sit α R S
  • 479regule:   om. F
  • 480in virgula sit:   sit in virgula R
  • 481vel:   sive R

Liber Abbaci

Instrumenta

Capitulum quintum

Indice