44 De centenario massamutinorum⁸⁴

Massamutini 100 valent libras \({1 \over 2}\) 53; quantum valent ergo massamutini \({1 \over 9}\) 23? Describe numeros per ordinem sicuti dictum est superius, et multiplica numeros qui sunt ex adverso, videlicet \({1 \over 2}\) 53 per \({1 \over 9}\) 23, et divide per 100. Hoc est multiplicabis 53 per suam virgulam; erunt 107, que pone super \({1 \over 2}\) 53. 45 Item multiplicabis 23 per 9⁸⁵ [R:60v] et desuper addes 1; erunt 208⁸⁶, que pone

② £ mas. 107   \({1 \over 2}\) 53 100 ⑥ ⑤ d. s. £ 208 \({1~~2~~\phantom{1}3~~\phantom{1}7 \over 3~~5~~12~~20}\) 12 \({1 \over 9}\) 23

⁸⁷ super \({1 \over 9}\) 23. Et multiplica 107 per 208; erunt 22256, que divide per 100 et per 2 et per 9 que sunt sub virgis, hoc est per \({1~~0~~\phantom{1}0~~\phantom{1}0 \over 2~~9~~10~~10}\), et habebis pretium illorum massamutinorum \({1 \over 9}\) 23. 46 Vel coapta numeros divisionis, ita ut possis habere in capite virgule \({\phantom{1}1~~\phantom{1}0 \over 12~~20}\), ut habeas in una multiplicatione libras et soldos et denarios, ut in prescripta que[S:42v]stione operati fuimus, videlicet ut de \({1~~0 \over 10~~10}\) facias \({1~~\phantom{1}0 \over 5~~20}\); et cum de reliquis minutis divisionis, scilicet de \({1 \over 2}\) et de \({1 \over 9}\), coaptare \({1 \over 12}\) non possimus⁸⁸, id quod ex eis possimus accipere de compositione de 12 accipiamus, hoc est de regula de⁸⁹ 9 accipere debemus \({1 \over 3}\) et commiscere ipsam \({1 \over 3}\) cum \({1 \over 2}\); faciunt \({1 \over 6}\). 47 Reliquum vero quod deest nobis de 12, scilicet 2, debemus multiplicare per 22256; erunt 44512, que divide per \({1~~0~~\phantom{1}0~~\phantom{1}0 \over 3~~5~~12~~20}\): exibunt \({1~~2~~\phantom{1}3~~\phantom{1}7 \over 3~~5~~12~~20}\) 12 pro pretio de massamutinis \({1 \over 9}\) 23.

Quod si probare per pensam de 7 volueris, accipe pensam de 53, que est 4, et multiplica ipsam per 2 de virgula et adde 1; erunt 9, de [V:35v] quibus accipe pensam, que est 2, et tot debet esse pensa de 107, et ita est. 48 Deinde accipe pensam de 23, que est 2, et multiplica eam per 9 de virgula et adde 1: erunt 19, quorum pensa, scilicet 5, est pensa de 208, quam multiplica per pensam de 107⁹⁰, scilicet per 2: erunt 10, que multiplica per 2 que nobis minuerunt de regula de 12, videlicet per 2 [F:36v] per que multiplicavimus 22256; erunt 20, de quibus accipe pensam, que est 6, et serva eam pro pensa de [G:62v] \({1~~2~~\phantom{1}3~~\phantom{1}7 \over 3~~5~~12~~20}\) 12; que si totidem fuerit in omnibus, recte processisse cognosce. 49 Et⁹¹ accipitur pensa ipsorum sic: multiplicatur pensa de⁹² 12 que sunt extra virgulam per pensam de 20 que sunt sub virgula, scilicet 5 per 6; sunt 30, quibus superadditur 0⁹³ pro⁹⁴ 7 que sunt super 20; erunt 30⁹⁵, quorum pensa, scilicet 2, multiplicatur per 5, scilicet per pensam de 12, et adduntur 3 que sunt super 12; erunt 13, quorum pensa, scilicet 6, multiplicatur⁹⁶ per 5 et super adduntur 2 que sunt super 5; erunt 32, quorum pensa, que est 4, multiplica per 3 de virgula et super additur⁹⁷ 1 quod est super 3; faciunt 13, quorum pensa est 6, ut pro pensa servatum est. 50 Et sic semper cum quarumlibet similium questionum pensam accipere volueris, secundum quod vadis multiplicando, ita studeas ire per quamlibet pensam probando donec ad ultimam multiplicationem deveneris; et accepta pensa ultime multiplicationis, eam pro pensa summe divisionis serva. Et quod de pensa hic dictum est, satis in aliis questionibus credimus sufficere.