240 De uncia auri pisana

Si uncia pisana auri vel tarenorum, que denarios 25 de cantera

94 £ 48 4 d. pis. 25 pensa est 2 per 7   d. s. £   \({4~~\phantom{1}4~~14 \over 5~~12~~20}\) 2 17

⁶⁴⁶ ponderat, vendatur pro libris 4, et queratur quantum valeant denarii 17 de cantera eiusdem auri, describes in questione 17 sub 25, ideo quia sunt unius generis, videlicet auri, et unius ponderis, scilicet denariorum; et multiplicabis libras 4 per 17, quia sunt ex adverso: erunt libre 68 Multiplica 68 per 48 que minuunt nobis de \({\phantom{1}1~~\phantom{1}0 \over 12~~20}\), ideo quia non habemus ex ipsa⁶⁴⁷ nisi tantum \({1 \over 5}\), et divides summam per \({1~~\phantom{1}0~~\phantom{1}0 \over 5~~12~~20}\); exibunt libre \({4~~\phantom{1}4~~14 \over 5~~12~~20}\) 2, ut in hac questione ostenditur.

241 De eodem⁶⁴⁸

Item eadem uncia venditur pro libris \({3 \over 20}\) 4, et queritur quantum valent

83 £ 2 unc. \({3 \over 20} 4\) 25   59 d. s. £   \({4~~3~~\phantom{1}7~~12 \over 5~~5~~12~~20}\) 1 \({5 \over 6} 9\)

⁶⁴⁹ denarii 9 et carrube 5, hoc est denarii \({5 \over 6}\) 9. Describe questionem, et multiplica \({3 \over 20}\) 4 per \({5 \over 6}\) 9 et divides per 25, hoc est multiplica 83 per 59: erunt 4897, que divides per 25 et per ruptos, hoc est per 6 et per 20. Sed ut habeas⁶⁵⁰ \({\phantom{1}1~~\phantom{1}0 \over 12~~20}\) in virgula, multiplica 4897 per 2 que minu[V:44v] unt nobis de \({1 \over 12}\), ideo quia nos habemus \({1 \over 6}\) ex ipsa⁶⁵¹ in⁶⁵² divisione: erunt 9794, que divides per \({1~~0~~\phantom{1}0~~\phantom{1}0 \over 5~~5~~12~~20}\): exibit libra⁶⁵³ \({4~~3~~\phantom{1}7~~12 \over 5~~5~~12~~20}\) 1, hoc est soldi 32 et denarii \({4~~3 \over 5~~5}\) 7, ut in questione ostenditur.

242 ^[2] Item eadem uncia venditur pro libris \({\phantom{1}5~~\phantom{1}7 \over 12~~20}\) 4; quantum

1049 £ d. pis. \({\phantom{1}5~~\phantom{1}7 \over 12~~20}\) 4 25   283 d. s. £   \({5~~\phantom{1}7~~\phantom{1}7~~\phantom{1}2~~\phantom{1}1 \over 6~~10~~10~~12~~20} 2\) \({3~~4 \over 4~~6} 11\)

⁶⁵⁴ valent ergo denarii 11 et carrube 4 et grana 3, hoc est denarii \({3~~4 \over 4~~6}\) 11? Describes questionem ut hic ostenditur, et multiplicabis \({\phantom{1}5~~\phantom{1}7 \over 12~~20}\) 4 per \({3~~4 \over 4~~6}\) 11, et divides per 25: exibunt libre \({5~~\phantom{1}7~~\phantom{1}7~~\phantom{1}2~~\phantom{1}1 \over 6~~10~~10~~12~~20}\)⁶⁵⁵ 2, [A:29v] ut in questione ostenditur.

243 De eodem⁶⁵⁶

Item eadem uncia venditur⁶⁵⁷ pro libris \({1 \over 3}\) 4, et queratur quantum

13 £ unc. \({1 \over 3}\) 4 1   8159 d. s. £   \({1~~1~~\phantom{1}6~~18 \over 3~~5~~12~~20}\) 58 \({3~~5~~14 \over 4~~6~~25}\) 13

⁶⁵⁸ valent uncie 13 et denarii 14 et carrube 5 et grana 3, hoc est uncie \({3~~5~~14 \over 4~~6~~25}\) 13. Quia queritur in hac pretium unciarum, debemus describere 1 pro uncia venditionis, ut hic ostenditur; et multiplicabis \({1 \over 3}\) 4 per \({3~~5~~14 \over 4~~6~~25}\) 13 et divides per 1: exibunt libre \({1~~1~~\phantom{1}6~~18 \over 3~~5~~12~~20}\)⁶⁵⁹ 58

[G:77r] 244 Item uncia venditur pro libris \({9 \over 20}\) 4, et queratur quantum quis

89 £ d. \({9 \over 20}\) 4 25     3 \({44~~0~~5 \over 89~~4~~6} 16\)

⁶⁶⁰ pro libris 3 ex ipsa uncia habuerit. Describes questionem sic, et multiplicabis 3 per 25; erunt 75, que divides per \({9 \over 20}\) 4, hoc est multiplicabis 75 per 20 de virgula, que faciunt 1500, et divides per 89: exibunt denarii de cantera \({76 \over 89}\) 16. De quibus \({76 \over 89}\) si carrubas facere volueris, multiplica 76 per numerum [R:74r] carrubarum unius denarii, scilicet per 6; erunt 456, que divide per 89: exibunt carrube \({11 \over 89}\) 5. Nam si secundum maiorem [S:52v] magisterium hoc facere volueris, multiplica 1500 per 6 propter carrubas, que per 4 propter grana; erunt 36000, que divide per \({\phantom{1}1~~0~~0 \over 89~~4~~6}\)⁶⁶¹: exibunt denarii de cantera \({44~~0~~5 \over 89~~4~~6}\) 16, ut in questione ostenditur.

245 De eodem⁶⁶²

Nam si eadem ratione quereres quantum pro soldis 3 habueris, fac

s. d. 89 25 3 \({20~~0~~5 \over 89~~4~~6}\)

⁶⁶³ soldos de libris \({9 \over 20}\) 4: erunt soldi 89, sub quibus pone soldos 3 in questione. Et multiplicabis 3 per 25: erunt 75, que multiplicabis per 24 ut habeas carrubas et grana in virgula, et divides summam per \({\phantom{8}1~~0~~0 \over 89~~4~~6}\): exibunt \({20~~0~~5 \over 89~~4~~6}\), hoc est carrube 5 et \({20 \over 89}\) unius grani, ut in questione ostenditur.

246 Quidam voluit emere argentum commixtum cum stagno, quod vulgariter argentum falsum appellatur. Qui cum nesciret quantum⁶⁶⁴ argentum purum esset in⁶⁶⁵ libra illius commixti argenti, cepit ex eo granulum unum, cuius pondus fuit carrube 5 et grana \({1 \over 2}\) 2, hoc est carrube \({5 \over 8}\) 5, et posuit super ignem, ut a stagno purgaretur argentum. Et cum hoc factum esset, invenit ibi ex argento puro carrubas 2 et grana \({1 \over 2}\) 2, hoc est carrubas⁶⁶⁶ \({5 \over 8}\) 2. Queritur quantum argentum purum erat⁶⁶⁷ in libra illius comixti argenti. 247 Primum quidem notandum est quia cum carrube \({5 \over 8}\) 5 sunt ex eodem pondere cum carrubis \({5 \over 8}\) 2, ergo sicut in carrubis \({5 \over 8}\) 5 illius commixti argenti⁶⁶⁸ sunt carrube \({5 \over 8}\) 2 puri argenti, ita in denariis \({5 \over 8}\) 5 commixti argenti erunt denarii \({5 \over 8}\) 2 puri, et in unciis \({5 \over 8}\) 5 commixti erunt uncie \({5 \over 8}\) 2 puri. Similiter et in libris \({5 \over 8}\) 5 commixti argenti erunt libre \({5 \over 8}\) 2 puri argenti. 248 Quare cum in hac questione queratur de libra, hoc est de unciis 12, pones

21 45 puri unc. \({5 \over 8}\) 2 \({5 \over 8}\) 5 \({3 \over 5}\) 5 12

⁶⁶⁹ in questione quod in unciis \({5 \over 8}\) 5 commixti argenti sint uncie⁶⁷⁰ \({5 \over 8}\) 2 puri. Deinde describes uncias 12 sub unciis \({5 \over 8}\) 5, hoc est commixtum argentum sub commixto, ut hic ostenditur, et multiplicabis \({5 \over 8}\) 2 per 12 et divides⁶⁷¹ per \({5 \over 8}\) 5, et evitabis hoc quod inde⁶⁷² evitare poteris: exibunt uncie \({3 \over 5}\) 5, et tantum argentum purum fuit in suprascripta libra. 249 Et scias quia per hanc materiam potes cognoscere quantum argentum purum fuerit in qualibet quantitate cuiuslibet bolsonalie, cum sciveris quantum argentum [G:77v] fuerit in soldo eiusdem bolsonalie, vel in uncia, vel in libra, vel in alia qualibet quantitate.